Κολπική μαρμαρυγή

Η κολπική μαρμαρυγή είναι η πιο συχνή εμμένουσα αρρυθμία (ανωμαλία του καρδιακού ρυθμού) και χαρακτηρίζεται από ακανόνιστους και συχνά γρήγορους καρδιακούς παλμούς. Ο παγκόσμιος επιπολασμός της κολπικής μαρμαρυγής είναι 37.574 εκατομμύρια περιπτώσεις (0,51% του παγκόσμιου πληθυσμού), αυξημένος κατά 33% τα τελευταία 20 χρόνια. Ο επιπολασμός αυτός μάλιστα αναμένεται να διπλασιαστεί τις επόμενες δεκαετίες ως συνέπεια της γήρανσης του πληθυσμού, της αυξανόμενης επίδρασης των συννοσηροτήτων, της βελτιωμένης ευαισθητοποίησης και των νέων τεχνολογιών ανίχνευσης (smartwatches κτλ). Η κολπική μαρμαρυγή μπορεί να οδηγήσει σε επηρεασμένη καρδιακή λειτουργία -ακόμα και σε καρδιακή ανεπάρκεια, αλλά και να αυξήσει τον κίνδυνο για άλλες σημαντικές επιπλοκές, όπως τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια.

Η κολπική μαρμαρυγή μπορεί να είναι παροξυσμική, εμμένουσα ή μόνιμη. Στις παροξυσμικές μορφές, η αρρυθμία μπορεί να υποχωρήσει αυθόρμητα ή με φαρμακευτική αγωγή εντός 7 ημερών. Στις εμμένουσες περιπτώσεις η αρρυθμία διαρκεί πάνω από 7 ημέρες (εξακολουθεί να υπάρχει όμως η θεραπευτική επιλογή τερματισμού της) ενώ στις μόνιμες περιπτώσεις έχει αποφασιστεί πως η παρουσία της θα είναι μόνιμη και γίνεται απλά έλεγχος της καρδιακής συχνότητας (παλμοί ανά λεπτό).

Οι αιτίες της κολπικής μαρμαρυγής ποικίλουν και μπορεί να περιλαμβάνουν καρδιολογικές παθήσεις, όπως η υπέρταση, η στεφανιαία νόσος, οι μυοκαρδιοπάθειες, οι βαλβιδοπάθειες, οι συγγενείς καρδιοπάθειες κτλ. Επίσης, άλλοι παράγοντες όπως η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, το άγχος, η παχυσαρκία, οι παθήσεις των πνευμόνων και οι μεταβολικές διαταραχές (σακχαρώδης διαβήτης, θυρεοειδοπάθειες κτλ) μπορούν να προκαλέσουν ή να συμβάλλουν στην εμφάνιση της αρρυθμίας.

Συχνά, οι ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή δεν παρουσιάζουν συμπτώματα και η διάγνωση γίνεται σε τυχαίο έλεγχο. Άλλοι μπορεί να εμφανίζουν δύσπνοια, κόπωση, αίσθημα παλμών, πόνο στο στήθος, συγκοπή ή ζάλη. Σοβαρές επιπλοκές της κολπικής μαρμαρυγής είναι η καρδιακή ανεπάρκεια ή η δημιουργία θρόμβων εντός των κόλπων της καρδιάς που μπορούν να προκαλέσουν θρομβοεμβολικά επεισόδια (πχ αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο).

Η διάγνωση της κολπικής μαρμαρυγής γίνεται, εκτός από την αρχική λήψη ιστορικού και την κλινική εξέταση, με τη βοήθεια του (ηλεκτρο)καρδιογραφήματος, το οποίο καταγράφει την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς και επιτρέπει την ανίχνευση ανωμαλιών στον καρδιακό ρυθμό. Σε περιπτώσεις που υποψιαζόμαστε την ύπαρξη παροξυσμικής κολπικής μαρμαρυγής μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε συσκευές μακροχρόνιας καταγραφής του καρδιακού ρυθμού όπως το Holter (για 24 ή περισσότερες ώρες) αλλά και η υποδόρια εμφυτεύσιμη συσκευή Implantable Loop Recorder (ILR) για καταγραφή μεγάλου διαστήματος (μηνών ή και ετών). Παράλληλα ο έλεγχος περιλαμβάνει εξετάσεις αίματος και την καρδιακή απεικόνιση με υπέρηχο (triplex) αλλά και άλλες εξετάσεις που μπορεί να απαιτηθούν για την πλήρη αξιολόγηση της καρδιακής δομής και λειτουργίας, την ανεύρεση των πιθανών αιτιών αλλά τον καθορισμό των επιπτώσεων από την παρουσία αυτής της αρρυθμίας.

Η θεραπεία της κολπικής μαρμαρυγής εξαρτάται πολλούς παράγοντες όπως η ηλικία του ασθενούς, τα συνυπάρχοντα νοσήματα, το χρονικό διάστημα στο οποίο βρίσκεται σε αρρυθμία, η σοβαρότητα των συμπτωμάτων και οι αιτίες της αρρυθμίας. Αρχικά θα πρέπει να εντοπίζονται επιβαρυντικοί παράγοντες και πιθανά αναστρέψιμα αίτια και να διορθώνονται ή να αντιμετωπίζονται (πχ υπερθυρεοειδισμός, αλκοολισμός κτλ). Εφόσον ληφθεί η απόφαση αποκατάστασης του φυσιολογικού ρυθμού οι θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν τη χρήση φαρμάκων (φαρμακευτική καρδιομετατροπή) ή τη χορήγηση ηλεκτρικού ρεύματος υπό αναισθησία (ηλεκτρική συγχρονισμένη καρδιομετατροπή). Σε κάθε περίπτωση είναι επιθυμητός ο περιορισμός της υπέρμετρης αύξησης των καρδιακών παλμών οπότε χορηγούνται φάρμακα για τον έλεγχο της καρδιακής συχνότητας όταν αυτό είναι απαραίτητο. Τα τελευταία χρόνια έχει κερδίσει έδαφος η θεραπευτική επιλογή της επεμβατικής κατάλυσης της αρρυθμίας (ablation), η οποία περιορίζει σημαντικά τις υποτροπές και βελτιώνει τη ποιότητα ζωής των ασθενών. Τέλος, χορηγούνται αντιπηκτικά φάρμακα για την πρόληψη της δημιουργίας θρόμβων και της εμφάνισης εγκεφαλικών επεισοδίων (για διαφορετικό χρονικό διάστημα ανάλογα με τη περίπτωση).

Η έγκαιρη διάγνωση και η εφαρμογή κατάλληλης θεραπείας για την κολπική μαρμαρυγή είναι σημαντικές για τη μείωση του κινδύνου επιπλοκών και για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών.